SLAVERY AND LACK: A SUPPLEMENT TO SAMO TOMŠIČ’S MARX AND LACAN: THE CAPITALIST UNCONSCIOUS
Summary: This essay was originally delivered as a presentation at Duquesne University’s Lacan: Clinic and Culture Conference, which took place October 14-16, 2022. The aim of the essay is twofold. First, it clarifies how the capitalist subject – bourgeois or...
CONTROL OR LOVE? AN INQUIRY INTO THE STAKE IN KNOWLEDGE IN PSYCHOLOGICAL THERAPIES
Summary: This article argues that knowing the ‘know-how’ as ‘knowing-how-to- control’, how to direct the treatment, extends beyond the ‘how-to’, the purely clinical dimension, mastering one’s subtlety of skills, and chattering about its supposed ethical groundings in...
DE GEDACHTEN VAN DIEDERIK WALRAVENS: EEN ZELFGAVE
INHOUD Editoriaal 131 Het schrijven verantwoord: Parental advisery – explicit lyrics 135 Brief aan mijn jongere zelf 143 De gedecanteerde psychose 147 Verder leven na de psychose: Initiatief- en volhardingsdeficit 152 De psychoticus als ontoloog. De psychose gezien...
THE ETHICS OF SPEECH: LACAN, FRANCIS, AND THE REAL
Summary: Jacques Lacan entered an ongoing dialogue between psychoanalysis and Catholicism when he delivered his Discourse to Catholics (1960) to the Facultés Universitaires Saint-Louis. In the 1950s, the Catholic Church under the leadership of Pius XII taught its...
“HOW CAN WE SING A SONG OF THE LORD?”: THE COMPULSIONS OF THE POSTEXILIC UNCONSCIOUS
Summary: This essay aims to revisit and reframe the question that Freud saw as the starting point of Moses and Monotheism, a question posed to Arnold Zweig in 1934: “how [have] the Jews ... come to be what they are[?]” While diverging from Freud in many ways, the...
‘EEN DIVAN OP DE PSYCHIATRISCHE SPOEDDIENST’ BERNARD DELGUSTE VERTALING JAN-JASPER PERSIJN, DAVINIA SCHOUTTETEN & LEEN VAN DE STEENE
CLINIQUE DE LA REVENDICATION DELIRANTE ET RADICALITE IDEOLOGIQUE
Résumé: Cet article propose d’étudier l’actualité du délire de revendication dans la clinique des personnes adhérant à une idéologie radicale et, plus précisément, au discours salafo-jihadiste. S’appuyant sur les éléments biographiques et les fragments de...
LOTGEVALLEN VAN DE DESTRUCTIVITEIT
Samenvatting: Destructiviteit zit in ons allemaal. Als ze tijdens de kindertijd niet wordt gekanaliseerd en vervolgens gesublimeerd, voedt dit de destructie die we elke dag zien. Aan de hand van twee klinische voorbeelden, van een autistisch en een psychotisch kind,...
HOE MENSEN MET EEN ARCHAÏSCHE PATHOLOGIE ONTVANGEN IN EEN INSTELLING?
Samenvatting: In dit artikel proberen we te vatten wat er misloopt in de vorming van het primair narcisme, waardoor mensen die hierin geraakt zijn niet tot een afgebakend lichaamsbeeld komen, wat leidt tot wat een ‘archaïsche pathologie’ genoemd wordt. We gaan...
LACAN ON THE MYSTICAL ‘JOUISSANCE OF BEING’
Summary: It is not by chance that in Seminar Encore Lacan criticizes the reduction of the mystical jouissance to a substitute of the phallic relation. Indeed, what is aimed at in mysticism, in Lacan’s reading, is not the reduction of the Other to the One. It is rather...
ABOUT A DISCOURSE THAT IS NOT MYSTICAL, OR WORSE, STILL SOME NOTES ON THE MYSTICAL IN LACAN, SEMINAR XX: ENCORE
Summary: With his twentieth seminar entitled Encore (Still, 1970-1971), Jacques Lacan places a ‘point’ at the end of a sentence constituted by the combined titles of the eighteenth (Of a Discourse that Might Not Be a Semblance, 1971-1972) and nineteenth (... Or Worse,...
GEDACHTEN OVER EEN ZIJDELINGSE, IMPLICIETE PSYCHIATRIE AAN DE HAND VAN HET BEGRIP TACIT KNOWING VAN MICHAEL POLANYI
Samenvatting: Het concept tacit knowledge, impliciet inzicht of weten, werd in 1962 gelanceerd door de arts en natuurkundige Michael Polanyi. Hij breidde het later uit tot persoonlijke kennis en kenniscreatie. Het begrip wordt nu door sommige medische specialisten...
DE LIEFDE, WAANZINNIG!
Samenvatting: De erotomanie, als overdracht binnen de psychose, langs de zijde van de liefde, toont zich meestal op een krachtige, expliciete wijze in de kliniek. De getrouwheid aan het object en de wachtmodus op een toekomst samen zijn heel opvallend bij de...
OBJET A AND THE PASS IN THE SCHOOL OF LACAN
Summary: In the ‘Proposition of 9 October 1967 on the psychoanalyst of the School’, Lacan first laid out the procedure of the Pass; to be practiced in the School he founded, L’École Française de Psychanalyse. The founding text of Lacan’s School states that the...
BETWEEN CONTENTEDNESS AND DISCONTENT: REASSESSING RESISTANCE AT WORK
Summary: In contemporary research of low-skilled immigrant workers, scholars have highlighted concepts like precarity, exploitation, and racism as key locus of problematisation. Furthermore, the way they influence and relate with workers’ subjectivity, affect and...
HET DING IN STALKER. EEN KWESTIE VAN BEGRENZING
Samenvatting: In dit artikel bespreken we Andrei Tarkovsky’s Stalker. We vertrekken van Žižeks The Thing from Inner Space, maar vullen aan met een interpretatie van de Kamer als het Ding. We spitsen ons toe op hoe we het Ding begrensd zien in Stalker. Na een...
FREUD OVER DE WENS EN DE WENSVERVULLING IN DE DROOMDUIDING
Samenvatting: Dit artikel beoogt twee vragen op te nemen. Ten eerste: wat zegt Freud in De Droomduiding over de wens? Met andere woorden, wat is zijn definitie van een wens? Ten tweede: wat zegt Freud in De Droomduiding over de wensvervulling? In aansluiting hiermee...
OVER EDWARD GLOVERS KLEINE GROTE OORLOG (1933): CONTEXT EN VERTALING
Edward Glover is naast Freud één van de weinige (Britse) psychoanalytici die tijdens het interbellum publiceert over het fenomeen ‘oorlog’. Van zijn in 1933 verschenen War, Sadism & Pacifism worden hier de eerste twee hoofdstukken in het Nederlands vertaald. In...
THE RELATION OF CLAUSEWITZ TO PSYCHOANALYSIS
The thesis that I would like to introduce in this text is that Clausewitz’s magnum opus On War is a text full of thoughts and observations that are of great value for psychoanalysis in theory and practice. In order to properly make use of them, it is necessary to do...
NEGLECT AND ANOSOGNOSIA A CHALLENGE FOR PSYCHOANALYSIS. PSYCHOANALYTIC TREATMENT OF NEUROLOGICAL PATIENTS WITH HEMI-NEGLECT
Neglect and anosognosia, i.e., the denial of the (left) hemisphere and the denial of hemiplegia, are often found in patients suffering from damage to the right hemisphere of the brain. It has been known for some time that these symptoms can be alleviated, albeit...
ZONDER MUZIEK ZOU HET LEVEN EEN VERGISSING ZIJN!
Oliver Sacks geeft in zijn boek Musicofilia heel wat voorbeelden van neurologische aandoeningen en hun verband met muziek: muzikale hallucinaties, muziek die toevallen opwekt, amusicaliteit ten gevolge van hersenschade, enz. Hij wijst erop dat bij patiënten met...
REALITY’S SLIP OF THE TONGUE ON THE RELATION BETWEEN CONCEPT AND REALITY
Summary: Regardless of the type of theory or knowledge praxis one engages in, the question of the relation between theory and practice or theory and reality arises as a problematic one. To address this issue, this article explores the limits of the nominalist argument...
TRAUMA, VICTIMHOOD AND SUBJECTIVITY
Summary: This paper sets out to analyse victimhood as an identity marker after experiences of sexual victimization. Experiences of victimization do not necessarily entail a sense of victimhood. In reference to Lacan’s allegory of the robbery, it is argued that the...
THE VAGARIES OF THE SUPEREGO
Abstract: Freud’s analysis of crowd psychology is the final result of the traumatic impact of the Great War. First, he introduced the notion of death-drive as the dimension beyond the pleasure-principle; then, he analyzed the formation of social groups which bring...
‘THE HUMAN REMAINS TO BE DISCOVERED’ AN INTERVIEW WITH WILLY APOLLON
Psychoanalyst and philosopher (PhD, Paris-Sorbonne), Willy Apollon is the founder and past president of GIFRIC. He is supervising analyst and consultant analyst at the ‘388,’ the Center for the Psychoanalytic Treatment of Young Adult Psychotics created by GIFRIC in...
“COMPELLED TO IMAGINE THE WORST” A CONVERSATION WITH MARY WILD AND JASPER VRANCKEN
This interview investigates the personal views from podcaster and lecturer Mary Wild, and filmmaker Jasper Vrancken on how they make possible a dialogue between the field of film theory and psychoanalytic theory, about their singular interpretation of psychoanalysis...
ANALYSIS, HEGEL AND THE SEVENTH ART
Summary: This paper investigates the significance of filmic analysis in the contemporary theoretical paradigm inspired by Slavoj Žižek, which we term ‘Transcendental Materialism’. After characterising its distinct peculiarities within the history of psychoanalysis and...
MONOMANIE. MONOTONE UITVINDINGEN IN DE MANIE
Samenvatting: Er zijn gevallen van manie waar een kalmerende oplossing wordt gevonden in een uitvinding die de ervaring van grenzeloosheid afboordt. Die uitvinding kan een reële en repetitieve praktijk zijn die het subject aan een buitenlichamelijk object koppelt. Er...
FREUD OVER MANIE EN MELANCHOLIE
Samenvatting: In deze bijdrage bespreken we Freuds theorievorming over de manie. Daar deze zich steeds in de context van zijn beschouwingen over de melancholie afspeelt, volgen we het parcours van zijn denken over melancholie en manie doorheen zijn oeuvre. We staan...
DWELLING ON THE DIRECTION OF THE TREATMENT FOR THE HOMELESS SUBJECT
Summary: The article highlights the importance of therapeutic labor and open-ended psychoanalytic treatment in a therapeutic community while trying to express how a psychoanalyst should not defensively withdraw one’s desire to listen in the face of people who are...
L’ART D’ÊTRE AIMÉ(E). DE EROTOMANIE ALS POTENTIËLE BUFFER TEGEN DE PASSAGE À L’ACTE.
Samenvatting: In dit artikel wordt de dissertatie van Jacques Lacan over het geval Aimée opnieuw onder de loep genomen. Meer bepaald wordt aan de hand van een uitgewerkt casusvoorbeeld nagegaan of de erotomanie moet beschouwd worden als een bemeesteringspoging tegen...
Vol 38 (2) 2020 – Jaloezie
A jealousy so strong that judgement cannot cure
Samenvatting: In deel een exploreren we enkel gedachten en concepten over jaloezie. We gaan hier punt voor punt te werk als in een soort vrije associatie. In deel twee lezen we De tragedie van Othello, de Moor van Venetië, een stuk van William Shakespeare. We lezen...
Van de jaloersheidswaan tot Lebensneid. Over de singulariteit van een solide haat in de psychose
Samenvatting: Jaloezie en nijd zijn klinische fenomenen die op verschillende niveaus opduiken in het analytisch werk, maar op een specifieke manier verschijnen in de psychose. De auteur legt daartoe een parcours af dat start bij Freuds aanzet tot een theorie over de...
Vol 38 (1) 2020 – Psychoanalyse en het Duitse Idealisme
Language(s) of perception: remember hashish; repeat cocaine? rework the experience!
This article studies some of the reasons behind Walter Benjamin and Sigmund Freud’s use of psychoactive substances. Based on their documented personal experiences, I will argue that these two thinkers do not only share "the active principle", but they also agree in...
Some-body or no-body: het lichaam en normaliteit bij Honneth en Winnicott
Axel Honneth, neo-Hegeliaan en een van de meest invloedrijke denkers in de erkenningstheorie, is gekend om zijn drie sferen van erkenning: liefde, wet en solidariteit. In de eerste sfeer, liefde, ontwikkelt men het zelfvertrouwen dat het fundament zal vormen voor de...
Vol 37 (4) 2019 – Varia
Daniel Johnston en de rock-’n-roll van de gekte
Vertrekkend vanuit het leven en het werk van Daniel Johnston bespreekt deze paper vanuit een lacaniaans perspectief de worsteling die manisch getint psychotisch functioneren met zich meebrengt. Kenmerkend voor de manie is dat de dimensie van de jouissance volatiel is....
In naam van welke god? De heilige oorlog als snelweg naar het hemels leven. Islam en het westen, een onmogelijk huwelijk?
Niettegenstaande Freud (1984, [1930]) religie als een illusie beschouwt, waarschuwt hij ons er eveneens voor, jaren later herhaald door Lacan (2005, [1960), om religie niet met dwang uit onze maatschappij te weren. Enkele decennia later zijn deze woorden brandend...
Vol 37 (3) 2019 – Lacanian Psychoanalytic Technique Today
Resistance as a measure of the duration of the psychoanalytic cure
The author considers the role of resistance in analysis and asks specifically if the resistance of the analysand can be considered a measure of the duration of analytic treatment. It is not in any objective sense, but several indications in Freud’s and Lacan’s work...
Words still matter: Lacan and the role of the signifier in therapy today
In 1966, Lacan wrote "On an Ex Post Facto Syllabary", a short rarely read essay that holds a key to what is radical and still important regarding what makes psychoanalysis relevant today, and that is the role of the signifier and the symbolic in mental health...
Vol 37 (2) 2019 – [Humane] [Psychiatrische] [Zorg]
Humane psychiatrische zorg vanuit het perspectief van een mens met ervaring
De vraag die ik me in deze tekst stel is of er humane psychiatrische zorg kan zijn zolang er dwang gebruikt wordt? Separatie en fixatie, de dwang om medicatie te nemen, zachte dwang... ik heb ze alle drie mogen ondergaan. Na drie opnames voel ik me gerechtigd te...
Regels voor uitzonderingen Of hoe geweld in zorgrelaties binnensijpelt
Deze tekst werd weerhouden door de jury (voorzitter prof. dr. Dirk De Wachter, prof. dr. Ignaas Devisch, prof. dr. Marc Hebbrecht, prof. dr. Stijn Jannes, prof. dr. Gilbert Lemmens, Ingrid Lammerant en prof. dr. Stijn Vanheule) op 29 november 2018 als winnende tekst...
Vol 37 (1) 2019 – Varia
Don Quichot en de crisis van de interpretatie
In deze bijdrage voert een bespreking van de interpretaties van de roman De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha van Miguel de Cervantes Saavedra ons tot een aantal bedenkingen over de interpretatie. Doorheen de lotgevallen van de Don Quichot-interpretaties...
Desire in the era of neoliberalism: a lacanian reading of Haynes’ [safe]
In this paper, Lacanian psychoanalysis is employed to critically discuss notions concerning the subject’s desire in the era of neoliberalism. To do so, a quote by Margaret Thatcher is analysed through Lacan’s University discourse. By critically reflecting on this...
Sexting bij jongeren. Wat met de schaamte?
Jongeren doen in onze maatschappij steeds meer aan sexting: een praktijk waarbij er via smartphone of sociale media naaktfoto’s worden uitgewisseld. In het verleden werd dit fenomeen eerder benaderd als risicogedrag maar de laatste jaren wordt het meer en meer...
Vol 36 (4) 2018 – Écrits
Violence and aggression: a lacanian perspective
Although psychiatry often has to work with aggressive patients, the huge amount of coercion and exclusion based on aggression, teaches us that psychiatry does not know how to handle violence. In 1948 Lacan wrote an essay on aggressiveness, trying to approach the...
On the pitfalls and perils of publishing/poubellication: some lessons from the field
This paper will present the results of a field study that was inspired by the theories of Maleval on the functions of writing for the psychotic subject. More particularly, we wanted to find out to what extent these theories remain valid in the specific context of...
Vol 36 (3) 2018 – Over dans-, schrijf- en spreekwezens
Vol 36 (2) 2018 – Nothing less than the object a
The joke of surplus-value and the guffaw of the saint
Today, society is driven by capitalist discourse, which profoundly affects our way of life. In this article we discuss how, from an analytic viewpoint, we can respond to this. According to Lacan, the psychoanalyst will offer a way out of the capitalist discourse by...
Black Mirror: from Lacan’s lathouse to Miller’s speaking body
This paper mobilizes the concepts of the lathouse and the alethosphere and re-examines them in light of Jacques-Alain Miller’s clinical developments of the later Lacan and the new symptoms as described by his clinic of the Speaking Body. As predicted by Lacan in the...
Vol 36 (1) 2018 – Bouwstenen voor het klinisch begrijpen van de alledaagse psychose – Jean-Claude Maleval
Elementen voor een klinisch begrip van de alledaagse psychose [1]
[1] Maleval, J-C. (2003). Elements pour une apprehension clinique de la psychose ordinaire. Transcriptie van een bijdrage op het seminarie van la Découverte Freudienne dat plaats vond op 18 en 19 januari 2003. Onofficiële vertaling door Dries Dulsster, Tom Lintacker,...
Vol 35 (4) 2017 – Varia
“I don’t stop; I start again.” The position of the analyst in ‘long term care’
From a lacanian orientation, the relation between 'treatment', 'coaching' and 'care' is questioned in case of what one calls 'long term care'. This question is approached from the perspective of a case study. A young man accuses himself constantly of not adapting...
Vampires, Viruses and Verbalisation: Bram Stoker’s Dracula as a genealogical window into fin-de-siècle science
This paper analyses Bram Stoker’s classic Dracula as a literary document which reflects important scientific and technological developments of the fin-the-siècle era, ranging from blood transfusion and virology via psychotherapy and psychoanalysis up to brain research...
Vol 35 (3) 2017 – Einde van een analyse
An extraordinary observatory
In recent years, there has been a call for qualitative research in addition to quantitative research. When we can observe that a change occured within therapy, it is interesting to understand what this transformation has been and to grasp the cause of this change. The...
Towards Gay Science: The End of Analysis as the Analysis of the End
In an attempt to account for the end (the goal, the direction) of the psychoanalytic treatment, Jacques Lacan has formulated quite a few principles and ideas over the course of his seminars and writings. Amongst these principles, the notion of the ‘traversal of the...
Vol 35 (2) 2017 – Een leven in portretten: Lucian Freuds visuele autobiografie
A life in portraits: Lucian Freud’s visual autobiography
Portrait painter Lucian Freud made intimate and autobiographical art. He painted his loved ones in the familiar setting of his studio and personal space. By choosing the same subjects over and over again, he created series of paintings: a series of lovers, of...
Vol 35 (3) 2017 – Psychoanalysis and Philosophy
Mathematical realism and the impossible structure of the real
This article discusses the influence of Koyré’s epistemology on Lacan’s conception of the real and more broadly on his critical examination of the relation between science and psychoanalysis. The discussion necessitates a systematic return to Koyré, whose visibility...
Cartesian Meditations: unconscious, truth and subjectivity
In this contribution we will offer a reading of Freud’s ambiguous therapeutic “advice” to “say more than one knows”. Starting from some preliminary reflections on the issue of confession and Lacan’s theoretical distinction between enunciation/enunciated, we will...
