by Erik Mertens | Vol 39 (1) 2021
Samenvatting: Het onderwerp van dit artikel is melancholie, opgevat als psychotische depressie. Uitgangspunt is het boek Ver heen Verslag van een depressie, waarin psychiater P.C Kuiper getuigt van een jarenlange melancholische episode uit zijn eigen leven. We volgen zijn getuigenis nauwgezet, maar brengen enkele lacaniaanse interpuncties aan. In een eerste deel ligt de focus op de uitlokkende factoren van zijn depressie die zich voornamelijk afspelen in het register van de narcistische blessure. Daarna concentreren we ons op de melancholische waan van Kuiper, gebaseerd op fundamentele betekenaars zoals de dood en de hel. Tot slot richten we ons op zijn herstel, waarin hij geleidelijk aan opnieuw de passie van zijn ziel terugvindt.
by Joachim Cauwe | Vol 37 (4) 2019
Vertrekkende vanuit een reflectie op hoe rouw de ervaring van tijd verandert, bevraagt de auteur hoe cultuur het rouwproces vormgeeft en wat de kenmerken van de ervaring van rouw zijn. Vervolgens wordt Freuds opvatting van de rouw zoals die naar voor komt in Rouw en Melancholie kritisch doorgelicht vanuit een lacaniaans perspectief en met betrekking tot drie aspecten. Eerst wordt beargumenteerd dat Freud de sociale dimensie van de rouw vergeet ten gunste van een intrapsychisch model. Ten tweede, focust hij op de aanvaarding van de realiteit van het verlies en negeert daarbij de rol van een symbolische registratie van het verlies. Tenslotte wordt de idee van een vervangbaar liefdesobject verworpen vanuit de getuigenissen van personen die een verlies doormaakten. Die getuigenissen geven aan hoe er een hechting aan de overledene blijft bestaan en hoe men tot op zekere hoogte ontroostbaar blijft. Er wordt besproken hoe rouw vanuit een lacaniaans perspectief benaderd kan worden vanuit de term “memorialiseren” (Grigg, 2016) dat bestaat uit zowel private als publieke naast psychische en materiële aspecten. Concluderend worden de parallellen tussen het psychoanalytische proces en rouw overwogen, wat tot de stelling leidt dat elke analyse in de kern een rouwproces is.
Download het artikel >>
